تاریخچه و سیر تکاملی تعاون
تعاون بعنوان یک نهضت اجتماعی ، اقتصادی وفرهنگی در ایران از سال 1303 شمسی با تصویب اولین قانون، تجارت زمینه قانونمند شدن را پیدا کرد به نحوی که میتوان قانون تجارت را سرآغاز تعاون رسمی در ایران دانست. در خرداد 1325 قانون صندوقهای تعاون روستایی و در مهرماه همان سال اصلاحیه قانون مذکور تصویب شد . در این قانون زمینه های خریدوفروش محصولات کشاورزی ، ممانعت معاملات سلف و تصدیات واسطه ها و رباخواران ، اعطای وام به کشاورزان و دامداران ، دفاع از حقوق دهقانان ، تصمیم و گسترش بیمه محصولات کشاورزی و دامی پیش بینی شده بود. اولین قانون شرکتهای تعاونی درایران در مرداد 1334 شمسی مشتمل بر یازده ماده و یک تبصره با الهام از قوانین تعاونی دیگر کشورها از تصویب کمیسیون مشترک مجلسین سنا و شورای ملی وقت گذشت و بانک کشاورزی براساس مفاد این قانون نسبت به اعزام کارمندان وکارشناسان خود به روستاها اقدام نمود تا زارعین را به تشکیل شرکتهای تعاونی روستایی تشویق و راهنمایی نماید.
سرعت عمل در تشکیل تعاونیها آنقدر زیاد بود که نیاز به تشکیل سازمانی برای هدایت ، ارشاد، نظارت و پیشبرد امور آنها شدیداً احساس می شد و سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به صورت شرکت سهامی برای مدت نامحدود با سرمایه اولیه یک میلیارد و سیصدو چهل و یک میلیون ریال رسماً در سال 1342 تاسیس و موظف شد موجبات پیشرفت وتوسعه تعاون و پیشبرد عملیات اقتصادی ، اجتماعی ، بازرگانی وخدمات تعاونیها را بعهده گیرد وبرای تحقق این اهداف وظایف سنگینی به این سازمان محول گردید.
سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در سال 1342 با ماهیت شرکت سهامی دولتی ( 77.2 درصد سهم دولت و 22.8 درصد سهم تعاونیهای روستایی و کشاورزی) و به صورت نامحدود تأسیس شد و اساسنامه آن در سال1348 به تصویب کمیسیونهای مجلسین سابق رسید و شکل قانونی به خود گرفت و هیأت دولت مأمور اجرای آن گردید.
با توجه به مفاد ومواد اساسنامه قانونی این سازمان ، وظیفه توسعه روستایی وبخش کشاورزی از طریق تعاونیها و تشکلها بر عهده این سازمان قرار گرفته است. همچنین باوجود شبکه گسترده تعاونیهای روستائی وکشاورزی بعنوان دوبال توانمند دولتی ( سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران ) وغیردولتی ( شبکه تعاونی روستائی ایران ) در بخش کشاورزی و در راستای نیل به اهداف استراتژیک خرید محصولات کشاورزی وپایداری وتنظیم بازار وتوسعه پایدار روستا نقش اساسی ایفا می نماید.