معرفی شرکت های سهامی زراعی

یکی از مسائل مهم کشاورزی ایران موضوع زمین داری و نظام بهره برداری است. کوچک بودن واحدهای تولید و پراکندگی قعطات اراضی کشاورزی در موارد زیادی برای استفاده ازفنون پیشرفته، تجهیز زیربنا، استفاده از ماشین آلات، بهبود راندمان آبیاری و توسعه کشاورزی محدودیت هایی را ایجاد می کند. در این ارتباط تدابیری از نظر شرایط استفاده بهینه از منابع تولید ‹آب وخاک› اندیشیده شده است که از جمله می توان به تشکیل شرکتهای سهامی زراعی اشاره کرد.

قانون شرکتهای سهامی زراعی در سال ۱۳۴۶ به تصویب رسید و در سال ۱۳۵۱ اصلاحاتی در آن به عمل آمد اساسنامه مربوط به این قانون نیز در سالهای مذکور مورد تصویب و اصلاح قرار گرفت.

در اجرای قانون شرکتهای سهامی زراعی و با توجه به اساسنامه مربوط طی سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۶، ۹۳ شرکت سهامی زراعی تشکیل گردید که در جریان انقلاب اسلامی اکثر آنها که هنوز نهادینه نشده بودند منحل اعلام شدند و تعدادی نیز در سال های بعد به شرکتهای منحل شده پیوستند. بطوریکه بعد از انقلاب تنها ۴ شرکت باقی ماندند.

اهداف:

شرکتهای سهامی زراعی از زمان تشکیل زمینه بحث های موافق و مخالف بسیاری قرار داشته است و بوسیله متخصصین و گروههای مختلف مورد نقد و بررسی و نتیجه گیری های مختلفی قرار گرفته است که از جمله می توان به تاکیدی که در این بررسی ها در زمینه کارآیی آنها شده است به موارد زیر اشاره کرد:

۱- استفاده از روشهای پیشرفته کشاورزی و اعمال سیاستهای عمومی در مسائل کشاورزی

۲- توسعه فنون پیشرفته و مکانیزاسیون

۳- جلوگیری ازخرد شدن و تقسیم اراضی مزروعی به قطعات کوچک غیراقتصادی

۴- افزایش راندمان آبیاری با استفاده از کشت های یکپارچه

۵- فراهم شدن زمینه های مساعد برای اجرای برنامه های زیربنائی و مهندسی زراعی

۶- ممانعت از تبدیل اراضی کشاورزی برای فعالیت های غیرتولیدی

۷- استفاده از امکانات بالقوه موجود در توسعه اقتصادی حوزه عمل این شرکت ها

۸- افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید در واحد سطح، نگهداری و بهره برداری صحیح از منابع طبیعی، آب وخاک

۹- جذب نیروی انسانی فعال منطقه از طریق ایجاد و توسعه فعالیت های جانبی

۱۰- توسعه آموزش و بهبود مهارت ها و ارتقاء فرهنگ کار جمعی

۱۱- افزایش درآمدها

بر اساس بررسیهای بعمل آمده با توجه به کارایی ذاتی این سیستم تولیدی در صورتیکه شرایط فنی – فرهنگی و اجتماعی فراهم باشد و بدلیل حمایت از بهبود و افزایش بهره وری از منابع تولید و جلوگیری از هدر رفت سرمایه های ملی و افزایش تولید در یک منطقه خاص حتی با مساحت محدود و البته مقتضی ( بنا به دیدگاههای کارشناسی )، این واحدها در سطوح کوچک – متوسط و بزرگ نیز قابل تشکیل و توسعه خواهند بود.

شرح اجمالی فرآیند:

به منظور برخورداری فرآیند توسعه این واحدها از موازین علمی و فنی و بدور از ملاحظات مقطعی و کوتاه مدت، هر شرکت سهامی زراعی پس از طی مراحل مختلف شامل : ارزیابی منابع و عوامل تولید- سهام بندی – تشکیل مجمع عمومی و انتخاب هیئت مدیره و مدیرعامل – ثبت شرکت در دفتر ثبت شرکت های سهامی زراعی، توسط مهندسین مشاور ذیصلاح مورد مطالعه همه جانبه از جمله اقلیم، منابع پایه، اجتماعی و اقتصادی، امکان توسعه صنایع تبدیلی و دامپروری و روستائی و مجتمع های فنی تولیدی – زراعت و باغبانی – آبیاری و زهکشی و مطالعات آب وخاک قرار خواهد گرفت تا روند توسعه و تشکیل زیر ساختهای آن بر اساس اصول علمی انجام پذیرد. فرایندهای تشکیل شامل کلیه مراحل مربوط به تشکیل و استقرار و پایداری شرکت سهامی زراعی شامل: مکان­یابی، امکان­سنجی، زمینه­سازی، ارزیابی ارزش حق منابع و آورده متقاضیان، سهام­بندی، تشکیل مجمع عمومی و اخذ تاییدیه مجمع در خصوص میزان سهام، تعیین هیئت‏مدیره، تایید و امضای اساسنامه و تهیه مستندات و ثبت شرکت، صدور آگهی تأسیس و مجوز رسمی فعالیت، صدور گواهی موقت سهام، توزیع برگه سهام عادی پس از استرداد گواهی موقت سهام.

وضعیت موجود:

درحال حاضر تعداد ۳۳ شرکت سهامی زراعی در ۱۴ استان کشور فعالیت دارند که این تعداد شرکت با ۸۸۶۷ نفر سهامدار میزان حدود ۸۰۰۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی کشور را تحت پوشش خود قرار داده اند. از ۳۳ شرکت سهامی زراعی در کشور ۲۶ شرکت فعال و ۷ شرکت سهامی زراعی نیمه فعال می باشند.