معرفی دفتر ساماندهی صنوف وتشکل های مردم نهاد

پیشینه

پیشینه فعالیت دفتر ساماندهی صنوف وتشکل های مردم نهاد بنا به الزام پرداختن به فعالیت های مشارکت‌محور به‌صورت نظام مند در حوزه کشاورزی و توسعه روستایی، به سال 1370 تحت عنوان «دفتر تعاونی ها و اعتبارات» در معاونت امور اجتماعی وزارت جهادسازندگی و سپس«دفتر مشارکت و بسیج مردمی» در سال 1372 به منظور سازماندهی و ساماندهی تعاونی های تحت پوشش و ایجاد سازمان کار مناسب و پایدار برای سازماندهی نیروهای داوطلب مردمی باز می گردد.

در سال 1379 پس از تشکیل وزارت جهادکشاورزی و بر اساس بند (5) قسمت (ز) امورحمایتی، شرح وظایف تفصیلی وزارت جهاد کشاورزی و قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی، این دفتر با عنوان «دفتر برنامه‌ریزی توسعه تشکل‌های بخش کشاورزی» در معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهادکشاورزی با هدف فراهم آوردن بستر قانونی و تمهیدات لازم به منظور توسعه و تقویت تشکل ها و جلب مشارکت و بسیج نیروهای داوطلب مردمی در بخش کشاورزی ادامه فعالیت داد.

این دفتر در سال 1388 با حکم وزیر وقت جهادکشاورزی با وظایف، امکانات و نیروی انسانی و با عنوان" دفتر امور تشکل های کشاورزی" به سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران منتقل شد. در سال 1396 با تدوین تشکیلات و ساختار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، عنوان دفتر امور تشکل های کشاورزی به «دفتر ساماندهی صنوف و تشکل های مردم نهاد» تغییر نام یافت و هم اکنون تحت همین نام به ارائه خدمت و فعالیت‌های خود ادامه می دهد.

مبانی قانونی

مهم‌ترین قوانین، آیین نامه ها و دستورالعمل هایی که دفتر ساماندهی صنوف و تشکل های مردم‌نهاد با استناد به آنها به فعالیت می‌پردازد عبارت‌اند از:

1-شرح وظایف تفضیلی وزارت جهاد کشاورزی مصوب 1381

بند ز ردیف 5: انجام اقدامات لازم به منظور ایجاد تشکل های غیردولتی مورد نیاز بخش کشاورزی و ارائه خدمات و حمایت‌های مالی و فنی به آنها و اعمال نظارت‌های لازم.

2- قانون نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی مصوب1380

ماده 35: وزیر جهاد کشاورزی از تاریخ ابلاغ این قانون به عضویت هیأت عالی نظارت، موضوع ماده 52 قانون نظام صنفی درخواهد آمد. وزارت جهاد کشاورزی با هماهنگی دبیرخانه هیأت عالی نظارت، حداکثر شش ماه از تاریخ تصویب این قانون، نظام صنفی کارهای کشاورزی را برابر قانون نظام صنفی تهیه و جهت تصویب به هیأت وزیران پیشنهاد می نماید.

3-قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوب1389

ماده 5: درقالب سیاست های حاکمیتی ابلاغی از سوی وزارت جهاد کشاورزی، بهره برداران بخش کشاورزی و منابع طبیعی مجاز به تأسیس تشکل های صنفی و اتحادیه های مرتبط منطقه ای و یا کشوری در زیر بخشهای مختلف بخش کشاورزی و منابع طبیعی، و ثبت آنها در مراجع ذیصلاح خواهند بود.

4- آیین نامه اجرایی قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی مصوب1392

ماده 2: به منظور حمایت از تولید و ساماندهی تجارت، قیمت گذاری و اعمال نظارت و تنظیم بازار داخلی محصولات و کالاهای کشاورزی موضوع قانون تمرکز، وزارت جهاد کشاورزی موظف است برنامه‌ریزی و اقدامات لازم را با اولویت استفاده از ظرفیت و توان بخش غیردولتی، به ویژه نظام صنفی کشاورزی بعمل آورد.

5-آیین نامه اجرایی نظام صنفی کارهای کشاورزی (مصوب 17/5/1386 هیأت وزیران) و اصلاحیه آن (مصوب 25/9/1397)

6-ابلاغیه شماره 1144/200 مورخ 2/2/8813 معاونت توسعه منابع انسانی وزارت جهاد کشاورزی

7-ابلاغیه شماره 439/210 مورخ 20/2/1393 مرکز تحول و نوسازی اداری وزارت جهادکشاورزی

مأموریت

ماموریت دفتر ساماندهی صنوف و تشکلهای مردم نهاد "نهادینه‌کردن مشارکت سازمان‌یافته کشاورزان و روستاییان، ارتقای ظرفیت و توان افزایی تولیدکنندگان و بهره‌برداران بخش کشاورزی به‌منظور دفاع از حقوق و منافع صنفی و قانونی شاغلان بخش و اثربخشی و نقش‌آفرینی آنان در فرایند توسعه پایدار بخش کشاورزی"  می باشد.

چشم‌انداز

چشم انداز دفتر ساماندهی صنوف و تشکلهای مردم نهاد آن است که "تمامی فعالان بخش کشاورزی اعم از تولیدکننده و بهره بردار و یا ارائه دهندگان خدمات کشاورزی در تمام نقاط کشور این فرصت را خواهند داشت تا با عضویت در یک تشکل متناسب کشاورزی، از مزایای آن بهره مند شوند و حقوق صنفی و اجتماعی خود را از طریق تشکل مذکور پیگیری نمایند."

اهداف

اهداف دفتر ساماندهی صنوف وتشکلهای مردم نهاد عبارتند از:

1-فراهم آوردن بسترهای مناسب برای سازماندهی، ساماندهی و توانمند‌سازی صنوف و تشکل‌های مردم نهاد برای دفاع از حقوق و منافع صنفی شاغلین بخش کشاورزی.

2-فراهم آوردن بسترهای مناسب برای ارتقای ظرفیت و کارایی صنوف و تشکل های مردم‌ نهاد برای ایفای نقش در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی بخش کشاورزی.

3-فراهم آوردن بسترهای مناسب برای هویت بخشی به شاغلین و مشاغل بخش کشاورزی از طریق سازماندهی و ساماندهی تولیدکنندگان و بهره برداران و استانداردسازی و کد گذاری فعالیت های اقتصادی و مشاغل بخش کشاورزی.

4-فراهم آوردن بسترهای مناسب برای مشارکت های سازمان یافته نیروهای داوطلب مردمی و عضویت آنان در صنوف و تشکل‌های مردم نهاد.

وظایف

وظایف دفتر ساماندهی صنوف وتشکل های مردم نهاد به شرح زیر می باشند:

1-سازماندهی و ساماندهی تولیدکنندگان و بهره‌برداران کشاورزی با استقرار ساختار نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی در قالب اتحادیه‌های صنفی و اتاق‌های اصناف کشاورزی شهرستان و ایران.

2-سازماندهی و ساماندهی تشکل‌های مردم نهاد در قالب انجمن‌های تخصصی و محصولی، فدراسیون، کانون‌ها و مجمع ملی خبرگان کشاورزی، مجمع هماهنگی حمایتی تشکل‌های بخش کشاورزی.

3-توسعه و تقویت کمیسیون‌های نظارت بر اصناف کشاورزی شهرستان، شهرستان مرکز استان و دبیرخانه هیات عالی نظارت بر اصناف کشاورزی ایران و اجرای مصوبات هیات عالی نظارت بر اصناف کشاورزی ایران

4-شناسایی، طبقه بندی و کدگذاری مشاغل و فعالیت‌های اقتصادی بخش کشاورزی به منظور اعتبار بخشی به پروانه‌های فعالیت و کسب کشاورزی.

5-طراحی و تعیین الگوها و روش‌های سازماندهی مشارکت‌های مردمی، نهادسازی و فراهم نمودن زمینه‌های جلب مشارکت مردم در توسعه بخش کشاورزی.

6-تدوین پیش نویس و پیشنهاد اصلاح قوانین، مقررات، آیین‌نامه ها، اساسنامه‌ها و دستورالعمل ها و شیوه نامه‌های اجرایی در حوزه صنوف و تشکل‌های مردم نهاد.

7-حمایت، تجهیز، آموزش و توانمندسازی ساختار نظام‌های صنفی کشاورزی و تشکل‌های مردم‌ نهاد.

8-صدور مجوزهای قانونی و پروانه های تأسیس و فعالیت صنوف و تشکل‌های بخش کشاورزی.

9-نظارت بر حسن اجرای قوانین، مقررات و ارزیابی عملکرد کمیسیون‌های نظارت بر اصناف کشاورزی، نظام‌های صنفی کشاورزی و تشکل های مردم نهاد.

سیاست ها

سیاست های دفتر ساماندهی صنوف و تشکل های مردم نهاد برای انجام وظایف و تحقق اهداف محوله به شرح زیر می باشند:

1-استقرار ساختار جدید آیین نامه اجرایی نظام صنفی کارهای کشاورزی و منابع طبیعی با تشکیل کمیسیون نظارت بر اصناف کشاورزی شهرستان، اتحادیه‌های صنفی شهرستان و اتاق‌های اصناف کشاورزی شهرستان و ایران

2-هویت بخشی به شاغلین و مشاغل بخش کشاورزی از طریق شناسایی، طبقه بندی و کدگذاری مشاغل، اعتبار بخشی به پروانه‌های کسب کشاورزی و افزایش ضریب پوشش عضویت در صنوف و تشکل های کشاورزی

3-سازماندهی و ساماندهی تولیدکنندگان و بهره‌برداران بخش کشاورزی در قالب تشکل‌های صنفی و تخصصی و محصولی

4- فراهم آوردن شرایط لازم برای حمایت و توانمندسازی ارکان صنوف و تشکل‌های کشاورزی و نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات 

عملیات اجرایی

   سرفصلهای اصلی عملیات اجرایی دفتر ساماندهی صنوف و تشکلهای مردم نهاد به شرح زیر می باشند:

1- سازماندهی

کلیه مراحل و اقدامات شامل زمینه‌یابی(مطالعه و بررسی)، زمینه‌سازی و تسهیلگری (برگزاری جلسه توجیهی و بسترسازی) که منجر به تشکیل یک تشکل در جامعه هدف می‌شود تحت عنوان سازماندهی در برنامه‌های اجرایی و عملیاتی دفتر ساماندهی صنوف و تشکل‌های مردم نهاد قرار می‌گیرد.

 2- ساماندهی

نظارت بر اجرای معیارها و استانداردهای فنی در برگزاری مجامع عمومی(عادی و فوق العاده) و برگزاری انتخابات اعضای هیأت مدیره و بازرسین طی ادوار بعد از سازماندهی تشکل‌ها تحت عنوان ساماندهی در برنامه‌های عملیاتی و اجرایی دفتر ساماندهی صنوف و تشکلهای مردم نهاد قرار می‌گیرد که توسط دفتر و تعاون روستایی سطح استانها و شهرستانها به اجرا در می آید.

3- آموزش و توانمند سازی

توانمندسازی فرآیندی مداوم است که با بهره‌گیری از ابزارهای مختلف، گروههای هدف مورد نظر را به سطحی از توانایی دانشی، مهارتی و بینشی می‌رساند که با اتکاء به خود می‌توانند امور خویش را با کیفیت مناسب و قابل قبول به انجام رسانند.

هدف این پروژه افزایش آگاهی، اطلاعات، دانش و مهارت ‌ مخاطبان و ایجاد ظرفیت های لازم در آنها برای حضور فعال و ایفای بهتر نقش و مسئولیت در تشکل مربوطه می‌باشد. ابزار اصلی برای رسیدن به این هدف عموماً آموزش است.

محتوای آموزش‌ها متناسب با نیاز مخاطبان و در زمینه‌های مرتبط با تشکل(نظام صنفی، خبرگان، تشکل‌های مردم نهاد، انجمن‌های تخصصی و...) در موضوعاتی از جمله معرفی، اهداف، وظایف، کارکردها، ساختار تشکیلاتی، قوانین و مقررات و همچنین کسب توانمندی و مهارت در انجام بهتر وظایف می‌باشد.

این برنامه عملیاتی با بکارگیری انواع روشهای آموزشی‌ترویجی از جمله برگزاری کلاس آموزشی، کارگاه آموزشی، بازدید آموزشی، جلسه توجیهی، گردهمایی، همایش، اجرای برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، همچنین تدوین، تولید، توزیع و انتشار انواع محتواهای آموزشی و اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد.

4- حمایت و تجهیز

منظور از حمایت و تجهیز، انواع امکانات سخت افزاری است که از روشهای ممکن به صورت دایم یا موقت(امانی) در اختیار تشکل‌های تحت پوشش به منظور انجام وظایف‌شان قرار می‌گیرند. اهم این امکانات می‌تواند شامل انواع: میز، صندلی، کمد، جا و مکان استقرار، خودرو، رایانه و قطعات وابسته، موس، اسپیکر، تلویزیون، مونیتور، مودم، خط تلفن، گوشی تلفن ثابت یا همراه، لب تاپ، چاپگر، اسکنر، تخته وایت برد، وسایل سرمایشی و گرمایشی، ویدئو پروژکتور، هارداکسترنال، فلش مموری و ... باشد.

5- نظارت و ارزیابی

نظارت مجموعه فعالیت‌هایی است که برای اطمینان از اجرای فعالیت‌ها مطابق استانداردها ، قواعد و مقررات مورد نظر انجام می‌شوند . ارزیابی نیز مجموعه فعالیت‌هایی است که به منظور سنجش میزان حصول اهداف ( بدون قضاوت) اعم از اهداف مرحله‌ای و اهداف غایی انجام می شود. بدین منظور با جمع‌آوری اطلاعات لازم و تطبیق و مقایسه عملکرد استان و شهرستان با تکالیف قانونی در صورت وجود اختلاف و انحراف نسبت به رفع و اصلاح آنها اقدام می‌گردد.

ساختار سازمانی

دفتر ساماندهی صنوف و تشکل های مردم‌نهاد از نظر ساختاری در معاونت توسعه تعاونی‌ها، تشکل ها و نظام های بهره برداری سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در ذیل وزارت جهادکشاورزی قرار دارد.

 

 

 

ساختار دفتر ساماندهی صنوف و تشکل­های مردم‌نهاد متشکل از مدیرکل، دو معاون، چهار گروه تخصصی شامل گروه ساماندهی صنوف و تشکلهای مردم نهاد، گروه توسعه و توانمندسازی صنوف و تشکلهای مردم نهاد، گروه بررسی های اقتصادی و اجتماعی و گروه تدوین مقررات و استانداردهای حرف و مشاغل کشاورزی می باشد. دبیرخانه هیات عالی نظارت بر اصناف کشاورزی ایران نیز در زیرمجموعه دفتر ساماندهی صنوف و تشکل های مردم نهاد قرار گرفته و وظایف آن توسط این دفتر به انجام می رسد.